Dün akşam, 6 Mart 2013, İş Sanat Kültür Merkezi'nde 1963 yılında Macaristan'daki Franz Liszt Müzik Akademisi'nin eski öğrencileri tarafından Budapeşte'de kurulan Franz Liszt Oda Orkestrası ile 1970 Cenevre, İsviçre doğumlu olan ve dünyanın en iyi flüt sanatçılarından kabul edilen Emmanuel Pahud olağanüstü bir konser verdi.

Pahud'u daha önce dinlemiş bir arkadaşımın "çok iyiydi" nitelemesi konser öncesi beni daha da heyecanlandırmıştı. Nitekim, övgülerin doğruluğu, Pahud'un performansıyla kendini fazlasıyla kanıtlıyordu.

Ama özellikle konserin ikinci yarısının başında, kendi gibi İsviçreli olan besteci Frank Martin'in Flüt, Orkestra ve Piyano için Balad No. 1 eserini çalarken çok daha içten, kendiyle özdeşleştirmiş bir şekilde nefesini üflüyordu. Pahud ayrıca bu performansı, 2012 yazında genç yaşta aramızdan ayrılan İş Sanat'ın değerli yönetmeni Meriç Soylu'ya ithaf etti.

Konser Programı

J.S. Bach Brandenburg Konçertosu No. 3, BWV 1048, Sol Majör
A. Vivaldi Flüt Konçertosu Op. 10 No. 1, RV 433, “La Tempesta di mare“, Fa Majör
H. Purcell Abdelazer Süiti
F. Grosse Flüt Konçertosu No. 3, Sol Majör
F. Martin Flüt, Orkestra ve Piyano için Balad No. 1
W.A. Mozart Divertimento, KV 138, Fa Majör
G.S.R. Mercadante Orkestra ve Flüt için Konçerto No.2, Op. 57, Mi minör

Franz Liszt Chamber Orchestra Liszt Ferenc Kamarazenekar

Franz Liszt Oda Orkestrası

1. Keman
Zoltán Ferenc Tfirst
Péter Hamar
Róbert Horváth
Gergely Zsolt Hutás
Péter Tfirst

2. Keman
Tamás Dr. Déri
Géza Lászlo Hargitai
Attila Kovács
Attila István Pintér

Viyola
Mihály Várnagy
András Pista
Attila Lezsák

Viyolonsel
Richárd László Rózsa
Ottó Kertész
András Béláné Bánó

Kontrbas
Bence Dániel Horváth

Klavsen, Piyano
Levente Gyöngyösi

Mercadante, 60 operanın yanı sıra 4 bale müziği, pek çok dini koro eseri, sinfonialar, klarnet konçertoları ve -hepsi de 1819'da Napoli'de yazılan- 6 flüt konçertosu bestelemiştir. Bu 6 konçertonun el yazmaları da -herhalde bestecinin solist olarak katılımıyla ilk kez yorumlandıkları- Napoli Konservatuvarı'nda bulunmaktadır. Genellikle aynı hızlı-ağır-hızlı şemasına uygun yazılan bu konçertolar arasında en tanınmışı Mi minör Flüt Konçertosu'dur.

Üç bölümden oluşan eserin en uzun bölümü olan 1. bölüm, basit bir sonat formunda, çabuk ve gösterişli (Allegro maestoso) tempodadır. 2. bölüm, ağır (Largo) tempoda ve Mercadante'nin kendine özgü lirik anlatımını değerlendirmesine olanak veren anları içerir. Genellikle konçertolarının son bölümlerinde polacca ya da rondo biçiminde dansları kullanan Mercadante, bu konçertoyu Rus biçimi bir Rondo (Rondo Russo) ile sona erdirmiştir. Çabuk, canlı ve şakacı (Allegro vivace - Scherzando) tempodaki finalle çok popüler olan eserde virtüöz flüt partisi yaylı çalgıların mükemmel uyumuyla seçkinleşirken Mozart ve hatta Beethoven'in ilk eserlerinden yansımalar da bulunur.[1]

[1] Aktüze, İrkin: Müziği Okumak, 3. Cilt. Pan Yayıncılık. İstanbul. 2003.

1939 ve 1949 yılları arasında İsviçreli besteci Frank Martin, solo enstrüman ve piyano ya da orkestra için beş balad bestelemiştir. Diğer hepsi gibi tek bölümlü olan Flüt ve Piyano İçin Balad, rapsodik ve epik karakterdedir. Güçlü ve parlak bir etkiye sahip olan eser sıkıca örülmüş çeşitli kesitlerden oluşur, daha çok minyatür bir süit gibidir. Armonik dili tonal ve yönelimsel açıdan Neoklasik olan Balad, icracıyı özellikle zorlayan lirik bir legato çizgiyi korur ve aynı zamanda bestecinin kendine özgü geniş melodik atlamalarının üstesinden gelmektedir. Balad bize Debussy'yi çağrıştıran yükselen bir motifle açılır. Bunu izleyen Vivace kesitinden sonra yavaş bir Dolce cantabile gelir. Ardından teknik açıdan oldukça güç olan bir cadanza, icracının performans becerilerini enstrümanın tüm imkanları dahilinde test eder. Yaylıların Con moto kesitiyle geri dönüşünden sonra baş döndürücü bir coda'nın takip ettiği bir diğer Vivace ile eser son bulur. Bestecinin uluslararası bir flüt yarışmasının zorunlu parçası olarak yazdığı Balad, bugün 20. yüzyıl flüt repertuvarının en popüler kısa eserlerinden biridir.[1]

[1] İş Sanat'ın 6 Mart 2013 tarihli Franz Liszt Oda Orkestrası ve Emmanuel Pahud konser kitapçığından alınmıştır.

1740'tan öldüğü 1786'ya kadar Prusya kralı olan Friedrich der Grosse, başarılı bir devlet adamı olmanın yanı sıra sanatla da iç içeydi. Dönemin pek çok ünlü edebiyatçısıyla ve filozofuyla yakın ilişkiler kuran Friedrich, müzik alanında da aktif bir yaşam sürdürdü. Yetenekli bir flütçü olan Friedrich der Grosse, 4 senfoni ve ayrıca kendi icra etmek için 4 flüt konçertosu, flüt için çeşitli etütler ve 100 kadar flüt sonatı yazmıştır.

Kendi limitlerinin farkında olan ve başkalarının ustalığını takdir eden bestecinin yakın çevresinde Johann Sebastian Bach gibi kendi zamanının en önemli sanatçıları bulunuyordu. Her ne kadar politik ve askeri başarıları çoğu zaman onun müzik yeteneğini gölgede bırakmışsa da o yalnızca Berlin müzik yaşamı için değil, 18. yüzyıl için de önemli bir isimdi.
Bir kralın kaleminden çıkmış olan Sol Majör Konçerto, canlı ve hayat dolu bir karakter içerir. Zorluklarla geçen bir yaşamın ürünü olan yapıtın altında pek çok farklı duygu ve başka bestecilerde görülmeyen bir görkemlilik yatmaktadır.[1]
 
[1] İş Sanat'ın 6 Mart 2013 tarihli Franz Liszt Oda Orkestrası ve Emmanuel Pahud konser kitapçığından alınmıştır.

Antonio Vivaldi'nin 1728'de Michel-Charles Le Cène tarafından yayımlanan altı flüt konçertosu, İtalya'da ve neredeyse tüm dünyada yayımlanan ilk flüt konçerto koleksiyonudur. Çoğu bestecinin eski eserlerinin transkripsiyonları ya da eski eserlerin model alındığ yeni eserlerdir. La Tempesta di Mare (Denizdeki Fırtına) adıyla bilinen RV 253 Op. 8 Keman Konçertosu, orijinal haliyle solo flüt, yaylı orkestra ve sürekli bas için bestelenmiş, fakat daha sonra solo keman, yaylı sazlar ve sürekli bas için düzenlenmiştir.

Eser neşeli bir karakterle başlar. Solist orkestradaki yaylı sazlarla aynı anda giriş temasını çalar. Giriş kısmı büyük bir kadansla sona ererken yerini yavaş ve hüzünlü temaların eşlik ettiği largo bölümüne bırakır. Hüzünlü ve melankolik ikinci bölümün ardından güçlü ve dinamik üçüncü bölüm gelir. Kapanış bölümü olan presto güçlü bir unison temayla başlar, daha sonra da kemanların ve sürekli baskın güçlü ve agresif karakterine rağmen solist uzun soluklu lirik bir tema sunar.[1]

Eserin notalarını buraya tıklayarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

[1] İş Sanat'ın 6 Mart 2013 tarihli Franz Liszt Oda Orkestrası ve Emmanuel Pahud konser kitapçığından alınmıştır.

magnifiercross